Από 19 Απριλίου έως 5 Μαΐου παρουσιάζει στη gallery Έρση την ατομική έκθεση ζωγραφικής με τίτλο "άλογο". Την έκθεση επιμελείται και προλογίζει ο Jiuliano Serafini.

ΆΛΟΓΟ του Giuliano Serafini

Για όσους η ελληνική είναι η μητρική τους γλώσσα, η λέξη άλογο έχει στην πραγματικότητα χάσει την ετυμολογική της αναφορά, τη «ρίζα» της. Αυτή, είναι πιο εύκολα αντιληπτή στους μη φυσικούς ομιλητές των ελληνικών, εξαιτίας της προφανούς σύνδεσης του στερητικού «α» με τον «λόγο», έναν όρο που, είτε αυτόνομα είτε ως δεύτερο συνθετικό, σε πολλές γλώσσες που χρησιμοποιούν το λατινικό αλφάβητο σημαίνει και «λέξη» ή «λογική» ή, ακόμα, «σκέψη» ή «γνώση».

Η έννοια «λόγος» ανήκει, επομένως, σε εκείνο το νοητικό πεδίο, που από ιστορική και φιλοσοφική άποψη, και σε αντίθεση με την έννοια του «μύθου», υπήρξε η βάση κάθε ανθρωπιστικής και θεωρητικής επιστήμης. Από εδώ προκύπτει και το ερώτημα κατά πόσον ο «λόγος» αποτελεί αποκλειστική ιδιότητα της νόησης.

Τα ελληνικά, όπως γνωρίζουμε, είναι μια αρχέγονη γλώσσα,. Όλα τα μεγάλα γλωσσικά αρχέτυπα έχουν προκαθοριστεί από τη φύση και τη λειτουργία του υποκειμένου, είτε αυτό είναι πράγμα, πρόσωπο, φυσιογνωμία, χαρακτήρας, κατάσταση, ιδιότητα, έθιμο, ιστορία, μύθος. Τόσο στη δημιουργία όσο και στη σημειολογική εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας δεν έχει υπάρξει τίποτα το αφηρημένο: αντιθέτως, τα πάντα - ακόμη και έννοιες αφηρημένες - είναι συμβολικά και αλληλοσχετιζόμενα.

Συνειδητά ή μη - μολονότι γνωρίζουμε πόσο λίγο επιδρά στην τέχνη αυτή η ψυχολογική και συναισθηματική προδιάθεση - ο Δημήτρης Χιωτόπουλος έδωσε σχήμα και οπτική έκφραση στον «λόγο», δηλαδή στη λέξη που με τον καιρό κατέληξε να προσδιορίζει την πεμπτουσία της σημασίας της· συγκεκριμένα: στο άλογο, στον ίππο. Και αυτό σημαίνει ότι από την ετυμολογία της λέξης ο καλλιτέχνης εξόρυξε και «μετέγραψε» την ετυμολογία της εικόνας, πραγματοποιώντας μια μετάβαση από το λεκτικό στο εικαστικό επικοινωνιακό πλαίσιο. Αυτό το «πέρασμα», ωστόσο, θα ήταν αδύνατο να ολοκληρωθεί μέσω μιας περιγραφικής, νατουραλιστικής έκφρασης, μέσω μιας ακέραιης και εύκολα αναγνωρίσιμης μορφής. Ο Χιωτόπουλος χρειάστηκε να φτάσει στο πρωταρχικό νόημα του υποκειμένου, στην καταγωγή του, όπως αυτή ανακαλείται και ταυτοποιείται από τη συγκεκριμένη λέξη.

Δεν προέβη, δηλαδή, στην αναζήτηση μιας αληθινής εικόνας, αλλά ενός μορφώματος, μιας υποσυνείδητης διαίσθησης.
Με άλλα λόγια, ο καλλιτέχνης χρειάστηκε να σκηνοθετήσει μια αύρα, μια ενέργεια, μια ηλεκτρική καταιγίδα λίγο πριν συμβεί και να αιχμαλωτίσει την όραση τη στιγμή της εκδήλωσής της, μιας και από αυτή τη λάμψη πηγάζει η «πνευματική» ουσία του αλόγου, η ψυχή του.

Ως πλάσμα που στερείται λογικής, έτσι έχει περιγραφεί το άλογο: ατίθασο, απρόβλεπτο, παράξενο, νευρωτικό, αδάμαστο.

Ως το ζώο, από την άλλη, που έχει περισσότερο δεθεί με τον άνθρωπο, ως αναντικατάστατος σύντροφός του σε καιρό ειρήνης και σε καιρό πολέμου, σε όλη τη διάρκεια της μακράς ιστορικής του εξέλιξης. Μια σχέση τόσο στενή που, όταν οι θεοί και οι ήρωες απουσιάζουν από τις σκηνές του μύθου, κάνει το άλογο, μόνο, την εμφάνισή του. Έτσι έχει αποφασίσει το συλλογικό φαντασιακό. Το δε ρεπερτόριο αυτών των εμφανίσεων, ευρύτατο: από τους θείους ίππους του Αχιλλέα, στα άλογα του Φαέθονα και του Βελλεροφόντη. Από τα άλογα της ροδοδάκτυλης Ηούς και του Ήλιου-Απόλλωνα, στον Πήγασο και στο μυθικότερο των θνητών αλόγων, τον Βουκεφάλα, που τιμήθηκε από τον Αλέξανδρο με κηδεία αντάξια σπουδαίου πολεμιστή.

Και ακόμα, μέσα από την ιστορία, αναδύονται ο Incitatus, ο ίππος-γερουσιαστής του Καλιγούλα και το ανύπαρκτο άλογο του Ριχάρδου Γ’, που έγινε διακύβευμα ενός μοιραίου στοιχήματος.

Τα παραδείγματα είναι πολλά: ο Χιωτόπουλος ακολουθεί το μονοπάτι της εξάχνωσης για να δώσει το εκλεκτό, ήδη από την αρχαιότητα, θέμα στην παραδειγματική, εμβληματική, εραλδική του εκδοχή: δύο φωτεινές σιλουέτες, η μια απέναντι στην άλλη, ανεξέλεγκτες και συμπλεγμένες σαν από ερωτική ενόρμηση, δυνητικά επαναλαμβανόμενες στο διηνεκές.

Μια εικόνα που γίνεται στο τέλος έμβλημα και σύμβολο, πέρα από τα οποία δεν μπορούμε πλέον να προχωρήσουμε - αλήθεια που ο καλλιτέχνης γνωρίζει πάρα πολύ καλά.